نگاهی به گفتوگوی «در عرصۀ روایت و درایت حدیث»
سید محمدجواد شبیری
شناخت حدیث و بازشناسی صحیح آن از سقیم یکی از اساسیترین و در عین دشوارترین وظایف دانشمندان و طالبان علم حقیقی و ناب میباشد، عدم تفکیک این دو دسته، مصائب فراوانی به بار میآورد و خلط و اشتباهات بسیاری را سبب میشود ولی این مهم وظیفهای است که احتیاج به خبرویت بسیار و تتبیعی پیگیر و اندوختۀعلمی و فنی فراوان دارد. مشتاقان سیر و سلوک در این وادی میبایست از خطرات فراوانی که در پیش پای خویش دارند در هراس باشند، دلیل راه طلبند و چراغ فروزان هدایت جویند که:
طی این مرحله بیهمرهی خضر مکن
ظلمات است بترس از خطر گمراهی
در این میان، مصاحبۀ آقای محمد باقر بهبودی در شمارۀ ۷ مجلۀ کیهان فرهنگی چشمها را به سوی خود خیره کرد. سخن از عرصۀ روایت و درایت حدیث به میان آمده بود و تفکیک حدیث سره از ناسره و بازیابی حدیث و تنقیح و تهذیب آن، وجهۀ سخن قرار گرفته بود ولی مطالب نادرست بسیاری همراه داشت که در اذهان خوانندگان شبهاتی ایجاد مینمود بدین سبب، راقم سطور وظیفۀ خود دانست کلامی در این زمینه بنگارد، شاید برای زدودن نادرستیها از چهرۀ حقیقت، کارساز آید.
سخن گفتنی در مورد این مصاحبه بسیار است ولی مهمترین نکتهای که در آن به چشم میخورد نسبت دادن کلماتی به بزرگان و مطرح کردن مطالبی در مورد ایشان بود که در هیچ منبع و مدرکی دیده نشده است.
سخنانی که از بزرگان نقل شده مخالف تصریح خود ایشان است و از این نقلیات خلاف واقع نیز استنتاجات نادرستی نمودهاند. در جا به جای این مصاحبه اشخاص و گروههایی هدف اتهامات و سخنان ناروا قرار گرفتهاند که مناسب بود به رد آنها پرداخته شود ولی اشتغال به اینگونه مسائل و نقض و ابرام آنها، پژوهشگران را از مسیر صحیح به دور میدارد و بدین جهت، از ورود در اینگونه امور، و بحث و گفتوگو در اطراف و جوانب آن خودداری میشود و تنها به نقل قسمتهایی از نقلیات نادرست و نکات قابل گفتوگوی دیگری از این مصاحبه اکتفا شده و داوری در اطراف آن سخنان را به داوران منصف وا میگذاریم.